Πολιτισμος-Συνάντηση Ιστορικών - Λαογραφικών Μουσείων & Συλλογών της Θεσσαλίας

ΤΑ ΙΣΤΟΡΙΚΑ - ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ ΜΟΥΣΕΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΛΛΟΓΕΣ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΜΑΣ
ΘΕΛΟΥΝ ΚΑΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΙΚΤΥΩΘΟΥΝ

Μια συνάντηση με άριστες εντυπώσεις, γόνιμο προβληματισμό και άμεσα αποτελέσματα Η ανάγκη κοινωνικής διαβούλευσης, αυτοκριτικής και συνεργασίας ήταν τα βασικά συμπεράσματα της πανθεσσαλικής συνάντησης ιστορικών-λαογραφικών μουσείων & συλλογών που πραγματοποιήθηκε στην πόλη μας τη Δευτέρα, 22 Οκτωβρίου 2007 στην αίθουσα του Νομαρχιακού Συμβουλίου Καρδίτσας.
Η συνάντηση έγινε με πρωτοβουλία του Ιστορικού-Λαογραφικού Μουσείου «Λ. & Ν. Σακελλαρίου» του Δήμου Καρδίτσας σε συνεργασία με τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Καρδίτσας και με την υποστήριξη του Δικτύου Πληροφόρησης & Υποστήριξης του Πληθυσμού της Θεσσαλικής Υπαίθρου της Περιφέρειας Θεσσαλίας.

Στην συνάντηση παραβρέθηκαν ο αρχιερατικός επίτροπος της Ι. Μ. Θεσσαλιώτιδος & Φαναριοφερσάλλων π. Δ. Θεοδωρόπουλος, ο νομάρχης Καρδίτσας κ. Φ. Αλεξάκος, ο δήμαρχος Καρδίτσας κ. Δ. Βερίλλης, η αντινομάρχης κ. Αθ. Πέτσα, ο αντιδήμαρχος κ. Β. Νίκου, ο συντονιστής του Δικτύου Π.Υ.Π.Θ.Υ. κ. Ν. Μπόνιας, ο αναπλ. Καθηγητής του Παν/μίου Θεσσαλίας, κ. Δ. Γούσιος, ο πρόεδρος της ΕΚΠΟΛ, της Ν.Α. Μαγνησίας κ. Π. Μαστρογιάννης, εκπρόσωπος της ΑΝΚΑ και ομάδων εθελοντών, και περισσότεροι από 50 εκπρόσωποι μουσείων και συλλογών, δημόσιων και ιδιωτικών φορέων της Θεσσαλίας, κυρίως από το νομό μας.

Ο νομάρχης Καρδίτσας, κ. Αλεξάκος, τόνισε μεταξύ άλλων την υποχρέωση της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης να συμπαρίσταται σε κάθε πρωτοβουλία δικτύωσης, ιδιαίτερα στον ευαίσθητο τομέα του πολιτισμού, δίνοντας μεγάλη έμφαση στη συμβολή των ανθρώπων των συλλόγων που με την γνήσια διάθεση, το μεράκι, την ανιδιοτέλεια και τη γνώση τους συντηρούν εδώ και δεκαετίες με πενιχρά μέσα τη νεώτερη πολιτιστική μας κληρονομιά. Επεσήμανε ακόμη ότι οι δεκάδες ιστορικές-λαογραφικές συλλογές του νομού μπορούν να αποτελέσουν μοναδικό στήριγμα για την τοπική ανάπτυξη και την διάχυση της παράδοσης μέσα από δράσεις και πρωτοβουλίες που θα λειτουργήσουν αμφίδρομα, αφυπνίζοντάς τες και αναβαθμίζοντας παράλληλα το επίπεδο των παρεχόμενων υπηρεσιών στον τομέα του πολιτισμού, με άμεσες θετικές συνέπειες για την οικονομική ανάπτυξη των περιοχών τους.

Ο δήμαρχος Καρδίτσας, κ. Βερίλλης ανέφερε χαρακτηριστικά τα εξής:
«Το Μουσείο Πόλης του Δήμου Καρδίτσας επιτελεί ένα σημαντικό και αξιόλογο έργο για την πόλη και την ευρύτερη περιοχή του νομού. Η στήριξη της νέας Δημοτικής Αρχής στο Μουσείο είναι όχι απλά δεδομένη αλλά και επιβεβλημένη, ώστε να συνεχιστούν και να αναβαθμιστούν οι δραστηριότητές του και να επιτελέσει ένα ακόμη σημαντικότερο και πολυδιάστατο έργο. Ένα έργο που το έχουμε ανάγκη όλοι οι κάτοικοι της Καρδίτσας και κυρίως οι νέες γενιές που μέσα από τη γνώση του παρελθόντος και της ιστορίας της πόλης μας, αλλά συγχρόνως και μέσω της επαφής με τις ρίζες και τα έθιμα του τόπου μας, θα μπορούν να διαμορφώνουν μια καλύτερη άποψη για το παρόν και να διατηρούν άσβεστη την πολιτιστική και λαογραφική παράδοση της Καρδίτσας.
Η συνεργασία των ιστορικών-λαογραφικών μουσείων και συλλόγων της Θεσσαλίας μέσω της δημιουργίας ενός Θεσσαλικού θεματικού δικτύου υποστήριξης με την ενεργή στήριξη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, εν όψει και της Δ’ Προγραμματικής Περιόδου 2007-2013, μπορεί και πρέπει να αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματική για την επίτευξη του σκοπού της ανάδειξης, της προβολής, της τεκμηρίωσης και της διάσωσης και διάδοσης της ιστορίας, της λαογραφίας και εν τέλει του πολιτισμού των επιμέρους περιοχών της Θεσσαλίας αλλά και της Θεσσαλίας συνολικά.
Η αποτελεσματικότητά μας στον τομέα του πολιτισμού εν όψει της Δ’ προγραμματικής περιόδου επιβάλλει συνεργασίες σε όλα τα επίπεδα: διαδημοτικό, διανομαρχιακό και διαπεριφερειακό. Από την άλλη, η ευαισθησία μας υπαγορεύει σεβασμό στις ποικίλες πολιτιστικές εκφράσεις της περιοχής μας και ισόρροπη ανάπτυξη, διακύβευμα που επίσης περνάει μέσα από τη συνεργασία. Με άλλα λόγια, η συνεργασία και η δικτύωση δείχνει ευτυχώς να είναι μονόδρομος, που αν τον αξιοποιήσουμε, θα υπάρξουν οφέλη για όλους σε όλα τα επίπεδα: πολιτισμός, κοινωνική συνοχή, οικονομία.
Δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να μας διαφεύγει το γεγονός πως η τοπική ανάπτυξη αποτελείται από ένα σύνολο συνισταμένων, οι οποίες συμβάλουν στην άνοδο του βιοτικού επιπέδου και στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής. Η πολιτιστική ανάπτυξη αποτελεί μια από αυτές και οφείλουμε να δείξουμε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την αποτελεσματική προώθησή της».

Ο συντονιστής του Δικτύου κ. Μπόνιας, αναφέρθηκε διεξοδικά στη σημασία που αποδίδει η Περιφέρεια Θεσσαλίας στη δικτύωση και τη συνεργασία των φορέων του πολιτισμού, οι οποίοι πλέον θα πρέπει να γίνουν πιο εξωστρεφείς και να αναζητήσουν μόνοι τους διόδους επικοινωνίας με «θεματικούς» εταίρους, προκειμένου να υλοποιήσουν έργα και δράσεις με διαρκή και αξιολογήσιμα αποτελέσματα, καινοτομικό πνεύμα και αναφορά σε ευρύτερα γεωγραφικά μεγέθη, όπως οι δήμοι, οι νομαρχίες αλλά και οι περιφέρειες.

Ο καθηγητής κ. Γούσιος, ο οποίος είχε εκπονήσει στο πλαίσιο του Γ’ ΚΠΣ, διεξοδική διαγνωστική έκθεση για τα θεσσαλικά λαογραφικά μουσεία, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν και την εφικτότητα δημιουργίας δικτύων που θα αναβαθμίζουν και θα εκσυγχρονίζουν τη λειτουργία τους, επεσήμανε ότι η δικτύωση πλέον θα πρέπει να γίνει όχι «για τα μουσεία» αλλά «από τα ίδια τα μουσεία», ως απόδειξη αυτοσυνειδησίας και αυτενέργειας. Τόνισε ότι τα ιστορικά-λαογραφικά μουσεία μπορούν να παίξουν πρωτεύοντα ρόλο στη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς, στη χάραξη πολιτιστικών διαδρομών και στην ενίσχυση της πολιτιστικής ταυτότητας. «Στην τοπική ανάπτυξη δεν υπάρχουν σταθερά βέλτιστα μεγέθη. Σωστό δίκτυο σημαίνει λειτουργικό δίκτυο» είπε χαρακτηριστικά, «και ο νομός φαίνεται ότι μπορεί να αποτελέσει ένα τέτοιο μέγεθος, όπως τουλάχιστον δείχνει η συμμετοχή και το ενδιαφέρον που εκδηλώνεται σήμερα».

Η κ. Αγγ. Βαφειαδάκη, επιμελήτρια του Λαογραφικού-Ιστορικού Μουσείου Λάρισας, αναφέρθηκε στις δράσεις δικτύωσης του ΛΙΜΛ στο νομό Λάρισας καθώς και στο επιχειρησιακό σχέδιο που εκπονήθηκε για λογαριασμό του μουσείου στο πλαίσιο του Γ’ ΚΠΣ, ώστε να βελτιωθούν οι παρεχόμενες από το μουσείο υπηρεσίες και η λειτουργία του σε όλα τα επίπεδα.

Ο πρόεδρος της Εταιρείας Κοινωνικής Παρέμβασης & Πολιτισμού της Ν.Α. Μαγνησίας κ. Π. Μαστρογιάννης, συνόψισε τα συμπεράσματα της προηγούμενης συνάντησης του δικτύου, η οποία είχε πραγματοποιηθεί στο Βόλο τονίζοντας την ειλικρίνεια και την άρση του φόβου που προϋποθέτει η επιτυχία ενός δικτύου μουσείων σε θεσσαλικό επίπεδο. Πρότεινε ακόμη τη δημιουργία συντονιστικών οργάνων σε κάθε νομό ως άμεσο βήμα προς την ωρίμανση του σχεδίου.

Στη συνέχεια, η υπεύθυνη του Μουσείου Πόλης του Δήμου Καρδίτσας κ. Φ. Λέκκα, παρουσίασε τα ιστορικά-λαογραφικά μουσεία & συλλογές του νομού Καρδίτσας με έμφαση στα πλεονεκτήματα, στην ιδιαίτερη φυσιογνωμία που διαθέτει ή μπορεί να αναπτύξει το καθένα από αυτά, χάρη στο πολιτιστικό υπόστρωμα της περιοχής αναφοράς του. Αναφέρθηκε επίσης στις αδυναμίες τους, όπως τις προσδιόρισαν οι ίδιοι οι υπεύθυνοι, κατά τις επιτόπιες επισκέψεις που πραγματοποιήθηκαν από την ομάδα του μουσείου στο πλαίσιο της έρευνας. Συνοψίζοντας διέκρινε 4 κατηγορίες μουσείων & συλλογών με κριτήριο το είδος των αντικειμένων και τις ομάδες-στόχους, στις οποίες αυτά απευθύνονται.

Τέλος, η εκπρόσωπος του Δημοτικού Κέντρου Ιστορίας Βόλου κ. Όλγα Μαυρομμάτη, παρουσίασε τα μουσεία και τις συλλογές του νομού Μαγνησίας.

Το πρώτο μέρος της συνάντησης έκλεισε με την προβολή δεκάλεπτου δείγματος από την ταινία τεκμηρίωσης του Μουσείου Συλλόγου Πορτίτσας «Το Πνεύμα» με τίτλο «Πορτίτσα: καθημερινότητα και σχόλη», που χρηματοδοτήθηκε από το LEADER ΙΙ και το Δήμο Μητρόπολης.

Στο δεύτερο μέρος της συνάντησης όλοι οι παρευρισκόμενοι τοποθετήθηκαν σχετικά με την ιδέα και τον τρόπο υλοποίησης ενός θεματικού δικτύου μουσείων στο νομό, εκθέτοντας παράλληλα τους ενδοιασμούς και τις επιφυλάξεις τους.

Τον απολογισμό της συνάντησης έκανε η αντινομάρχης, κ. Αθ. Πέτσα, εκφράζοντας την αισιοδοξία ότι ακόμη και χωρίς μεγάλες χρηματοδοτήσεις μπορούν να συντελεστούν σημαντικά βήματα προόδου και αναβάθμισης των μουσείων του νομού μας, φτάνει να λειτουργήσουν με πνεύμα συμπληρωματικότητας και άμιλλας. Δεσμεύτηκε ακόμη η Ν.Α. Καρδίτσας θα σταθεί αρωγός της προσπάθειας αυτής, ενισχύοντας με τον τρόπο αυτό όχι μόνο την πολιτιστική φυσιογνωμία αλλά και την συνοχή και την οικονομία των τοπικών κοινωνιών.

Μετά το κλείσιμο των εργασιών της συνάντησης πραγματοποιήθηκε επίσκεψη στο Μουσείο Ύδρευσης της ΔΕΥΑΚ στην Παπαράντζα, το πρώτο από τους «θεματικούς» δορυφόρους του άτυπου δικτύου μουσείων του Δήμου Καρδίτσας.

Τα συμπεράσματα
Από τις τοποθετήσεις και τις ερωτήσεις των εκπροσώπων των 20 περίπου μουσείων και συλλογών που συμμετείχαν στη συνάντηση διαφάνηκε η αγωνία και το ειλικρινές ενδιαφέρον όλων να ακολουθήσουν τις εξελίξεις στον τομέα των μουσείων, υιοθετώντας σύγχρονες πρακτικές πολιτιστικής διαχείρισης. Ο σεβασμός στην εθελοντική προσπάθεια, η διατήρηση της αυτοτέλειας των μουσείων που ανήκουν σε συλλόγους, η διαφύλαξη των τοπικών πολιτιστικών ιδιωμάτων, η ανάγκη δημιουργίας ενός διαφανούς και δημοκρατικού συντονιστικού οργάνου ήταν οι προϋποθέσεις που όλοι οι παρευρισκόμενοι έθεσαν για την επιτυχία του δικτύου σε τοπικό επίπεδο.
Κοινές ανάγκες και κοινοί στόχοι μπορούν να αποτελέσουν μια πρώτη βάση συνεργασίας ανάμεσα και στα 29 μουσεία & συλλογές που έχουν καταγραφεί επίσημα στο νομό μας.
Για το σκοπό αυτό συγκροτήθηκε προσωρινή 5μελής συντονιστική επιτροπή, η οποία πραγματοποίησε ήδη την πρώτη της συνάντηση καταρτίζοντας ένα αρχικό σχέδιο δράσης και προγραμματίζοντας νέο κάλεσμα όλων των μουσείων-συλλογών του νομού μέσα στο Νοέμβριο. Η συνάντηση αυτή με στόχο την άμεση δικτύωση και ανάληψη συγκεκριμένων δράσεων αναβάθμισης των ιστορικών-λαογραφικών συλλογών του νομού θα πραγματοποιηθεί στην Ιτέα, ύστερα από πρόταση του δημάρχου Φύλλου κ. Δ. Αγγέλλου, ο οποίος συμμετέχει επίσης στο προσωρινό συντονιστικό όργανο.
Θέμα της πρώτης αυτής συνάντησης θα είναι ο προσδιορισμός της φυσιογνωμίας των μουσείων- συλλογών, ώστε να διαμορφώσουν ανάλογη συλλεκτική πολιτική αλλά και τακτικές προσέγγισης συγκεκριμένων ομάδων-στόχων.
Η πρώτη δράση του δικτύου θα αφορά την τεκμηρίωση και την καταγραφή μουσειακών συλλογών και θα πραγματοποιηθεί στις αρχές Δεκεμβρίου με τη συμμετοχή ειδικών επιστημόνων και την παράλληλη παρουσίαση λογισμικού καταγραφής.
Στις άμεσες προτεραιότητες του δικτύου είναι επίσης η ενημέρωση και η ανάληψη αντίστοιχων δράσεων σχετικά με τη συντήρηση και τη σωστή αποθήκευση των συλλογών, όπως και η δημιουργία δικτυακού τόπου για την αλληλογνωριμία και την κοινή προβολή τους.

Πηγή:KARDITSA-CITY.GR